Author :
Abstract
Türk Mutfak kültürü, dünyanın en önemli mutfakları arasında yer almasına rağmen bu potansiyel değerlendirilememektedir. Özellikle, şehirlerde kadınların iş hayatına girmesinden dolayı hazır yiyeceklerin tüketilmesindeki artış dikkat çekmektedir. Bu durum besin değeri yüksek ve lezzetli geleneksel Türk yemeklerinin unutulmasına ve ihmal edilmesine neden olmaktadır. Bu çalışma Sivas ili Merkez ilçesinde yaşayan ve yerli tabir edilen ailelerin yöresel yemekleri pişirme durumunu araştırmak amacıyla yapılmıştır. Kesitsel olarak yapılan bu araştırmaya 150 kadın dahil edilerek anket uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına ilişkin, katılımcıların çoğunluğu günümüz modern yaşam koşullarına uygun tencere çeşitlerini kullandığı saptanmıştır. En çok tercih edilen yağ çeşidinin tereyağı olduğu saptanmıştır ve bu durum geleneksel kültürün sürdüğünün göstergesi olarak söyleyebiliriz. Kadınların yöresel yemekleri pişirme sıklıkları incelendiğinde; %57.7’sinin ayran aşı çorbası, %24.0’ının Sivas köftesini, %7.3’ünün etli madımak sebze yemeğini, %7.3’ünün evelik sarmasını, %26.3’ünün katmeri ve %34.0’ının sübüra mezesini haftada en az 1-2 kez pişirdikleri belirlenmiştir. Kadınların büyük çoğunluğunun Sivas’a özgü yemeklerden keş çorbası (%94.0), bozmantı (%98.0), üzümleme (%92), pehli (%98,7), pancar sarması (%88), hasuda (%80), kavut (%92), telce köftesi (%97,3), haşıl (%96,7), ekşili köfte (%98,7) ve tonus köftesini (%94) hiç pişirmedikleri belirlenmiştir. Evlerde Sivas’a özgü yemeklerin çok azının pişiriliyor, hatta birçoğunun neredeyse hiç pişirilmiyor olması ise üzücüdür. Sivas’a özgü yemekler açısından bakıldığında, şehrin sahip olduğu yemek kültürü ve çeşitliliği gastronomi turizmi açısından oldukça zengindir. Bu zenginliğin devam ettirilmesi için sadece turistik açıdan çalışmaları yapılması değil, evlerde yemeklerin yapılması, aile bireylerinin öğrenerek bunları devam ettirmesi kültürel mirasın yaşatılması açısından önemlidir.
Keywords
Abstract
Although the Turkish cuisine culture is among the most important cuisines of the world, this potential can not be evaluated. In particular, the increase in the consumption of ready-to-eat foods is noteworthy because women enter the business life in cities. This situation causes the forgetting of traditional Turkish food, which is high in nutritional value and delicious. This study was carried out to examine cooking of local dishes of the local families living in Sivas province. In this cross-sectional survey,150 women were included and a questionnaire was applied. Regarding the results of the research, it was determined that the majority of the participants used pots suitable for today's modern living conditions.The most preferred oil was found to be butter and we can say this status as a demonstration of traditional cultures. In terms of the frequency of cooking local dishes, it was found that % 57.7 cook ayran aşı, 24.0% cook Sivas köftesi, 7.3% cook etli madımak, 7.3% evelik sarması, 26.3% cook katmer and 34.0% cook sübüra mezesi at frequently. It was found that the majority of women have never cooked keş çorbası (94.0%), bozmantı (98.0%), üzümleme (92.0%), pehli (98.7%), pancar sarması (88.0%), hasuda (80.0%), kavut (92.0%), telce köftesi (97.3%), haşıl (96.7%), ekşili köfte (98.7%), and tonus köftesi (94%), which are special dishes in Sivas. It is disappointing that quite a few special local dishes are cooked, and even, most of them are hardly cooked.From the point of view of the dishes specific to Sivas, the food culture and its diversity in the city are very rich in terms of gastronomic tourism.In terms of keeping the cultural heritage alive, it is important not only to make touristic works to sustain such a richness but also to encourage people to cook these local dishes and teach them to the next generation.
Keywords
- Akan, L. S. (2007). “Safranbolu Mutfak Kültürü Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
- Akan, L. S. (2007). “Safranbolu Mutfak Kültürü Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Aksoy, M. & Sezgi, G. (2015). “Gastronomi turizmi ve Güneydoğu Anadolu bölgesi gastronomik unsurları”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3): 79-89.
- Arli, M. & Gümüş, H. (2007). “Türk Mutfak Kültüründe Çorbalar”, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2007, ICANAS , 143-158, Ankara.
- Baysal, A. (1993). Türk Yemek Kültüründe Değişmeler, Beslenme ve Sağlık Yönünden Değişmeler. TürkMutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Ankara.Cömert, M. (2014). “Turizm pazarlamasında yöresel mutfakların önemi ve Hatay mutfağı örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1): 64-70.
- Düzgün, E. & Özkaya, F. D. (2015). “Mezopotamya’dan Günümüze Mutfak Kültürü (Culinary Culture from Mesopotamia to”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1): 41-47.
- Ertaş, Y. & Gezmen-Karadağ, M. (2013). “Sağlıklı beslenmede Türk mutfak kültürünün yeri”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1): 117-136.
- Gökdeniz, A., Erdem, B., Dinç, Y. & Uğuz, S. Ç. (2015). “Gastronomi turizmi: Ayvalık’ta yerli turistler üzerinde görgül bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies”, 3(1): 14-29.
- Güler, S. (2007). “Türk Mutfağının Değişim Nedenleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, 4-5 Mayıs 2007, Antalya, 4-5.
- Güneş, G., Ülker, H. İ., Karakoç, G. (2008). “Sürdürülebilir Turizmde Yöresel Yemek Kültürünün Önemi”,2. Ulusal Gastronomi Sempozyumu, 10-11 Nisan 2008, Akdeniz Üniversitesi Alanya İşletme Fakültesi, Antalya.
- Hatipoğlu, A., Zengin, B., Batman, O. & Şengül, S. (2013). “Yöresel yemeklerin, kırsal turizm işletmelerimönülerinde kullanım düzeyleri: Gelveri Örneği”, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(1): 6-11.
- Koca, N. & Yazıcı, H. (2014). “Coğrafi Faktörlerin Türkiye Ekmek Kültürü Üzerindeki Etkileri”, Electronic Turkish Studies, 9(8): 35-45.
- Özgen, Ö. & Gönen, E. (1989). “Consumer behaviour of children in primary school age”, Journal of Consumer Studies & Home Economics, 13(2): 175-187.
- Sağır, A. (2012). “Bir Yemek Sosyolojisi Denemesi Örneği Olarak Tokat Mutfaği”, Electronic Turkish Studies, 7(4): 2675-2695.
- Serçeoğlu, N. (2014). “Yöre Halkının Mutfak Kültürünü Tanıma Durumunun Tespit Edilmesi: Erzurum İli”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(4): 36-46.
- Sürücüoğlu, M. S. (2000). Türk dünyasındaki bazı ülkelerin mutfak kültürleri üzerine bir araştırma, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, 139-170.
- Sürücüoğlu, M. S. & Özçelik, A. Ö. (2007). “Türk mutfak ve beslenme kültürünün tarihsel gelişimi”,Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2007, ICANAS ,1289-1310, Ankara.
- Şanlıer, N., Cömert, M. & Durlu Özkaya, F. (2012). “Gençlerin Türk Mutfağına Bakış Açısı, Millî Folklor”, 24(94): 152-161.
- Talas, M. (2005). “Tarihi süreçte Türk beslenme kültürü ve Mehmet Eröz’e göre Türk yemekleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi”, 1(18): 273-283.
- Üçer, M. (1992). Sivas Halk Mutfağı, Esnaf Ofset Matbaası, Sivas.
- Zengin, B. & Işkın, M. (2017). “Yerel Mutfakların Gastronomi Turizmi Açısından Değerlendirilmesi: Sivas Örneği”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(40): 404-415.
