HEGEMONYA, ALTYAPISAL İKTİDAR VE DİSİPLİNE EDİCİ İKTİDAR KAVRAMLARININ DEVLET ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELERİ
Author :
Abstract
Devlet kavramı tanımlamanın ve çözümlemenin oldukça zor olduğu birçok araştırmacı ve teorisyen tarafından kabul edilmektedir. Üstelik araştırmacıların birçoğu devlet kavramıyla ilgili olarak bir tanımlama yapma işlemine girişmeden ve devlete bir değer atfetmeden değerlendirmeler yapmaktadır. Ayrıca bazı araştırmalarda ise devlet kavramı, katı işlevselci bir bakış açıyla siyasal düzen ve yönetim üzerine odaklanılmaktadır. Ancak devletin doğası, biçimleri, işlevleri ve kendine özgü bir tanımı hala tartışmalı konuların başında gelmektedir. Durumunda böyle olmasında hiç şüphesiz siyaset bilimi ve siyaset sosyolojisi alanındaki kuramların bütüncül bir devlet kuramı ortaya atamaması yer almaktadır. Bu konuya en çok eğilim Marksizm’de dahi devleti çözümleye yönelik eksik noktalar bulunmaktadır. Nitekim bu noktada Antonio Gramsci, Michael Mann ve Michel Foucault gibi düşünürlerin devlete ve iktidara ilişkin söylemleri oldukça önemlidir. Bu çalışma kapsamında ilk olarak Antonio Gramsci, Michael Mann ve Michel Foucault’nun iktidar çözümlemelerine ilişkin olarak ortaya atmış oldukları kavramlar irdelenmiştir. Bu kavramlardan yola çıkarak yapılan devlet çözümlemeleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerin bir devlet kuramı oluşturma boyutuna ulaşıp ulaşamadığı incelenmiştir. Son olarak bu kavramların devleti çözümleyebilme noktasında, ne derece yeterli olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular devlet kuramları alanındaki literatüre çeşitli yönlerden katkı sağlamaktadır.
Keywords
Abstract
It is accepted by many researchers and theorists that the concept of state is difficult to define and analyze. Moreover, many of the researchers make evaluations about the concept of the state without undertaking a definition and assigning a value to the state. In addition, some researches focus on the concept of the state and the political order and management from a rigid functionalist point of view. However, the nature, forms, functions and a specific definition of the state are still the most controversial issues. In such a case, it is without doubt that theories in the field of political science and political sociology cannot raise a holistic state theory. The most common point in this subject is the lack of Marxism even in the deficiencies of analyzing the state. At this point, the discourses of philosophers such as Antonio Gramsci, Michael Mann and Michel Foucault about state and power are very important. In the scope of this study, firstly the concepts of Antonio Gramsci, Michael Mann and Michel Foucault about power analysis were examined. Based on these concepts, state analyzes have been evaluated. It was examined whether these evaluations reached a dimension of state theory. Finally, it has been tried to determine how adequate these concepts are in analyzing the state. The findings of the study contribute to the literature in the field of state theories in various ways.
Keywords
- Acar, F, Uslu, H F. (2016). "Seçkincilik (Elitism) ve Seçkinci Kuramcılar". F. Acar ve H. F. Uslu (Eds.),
- Acar, F, Uslu, H F. (2016). "Seçkincilik (Elitism) ve Seçkinci Kuramcılar". F. Acar ve H. F. Uslu (Eds.), Siyaset Sosyolojisi: Temel yaklaşımlar, Yeni tartışmalar (1. bs., ss. 21-48). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Aka, A. (2009). "Antonio Gramsci ve Hegemonik Okul". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12 (21), 329-338.
- Aksoy, İ, Candaş, C. (2016). "Hegemonya ve Karşı-Hegemonik Sızıntılar: Yeni Bir Kavramsallaştırma Denemesi". PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 62-76.
- Anderson, P. (1988). Antonio Gramsci: Hegemonya, Doğu-Batı Sorunu ve Strateji (Çev.: T. Günersel). İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Anderson, P. (1992). A zone of engagement. London: Verso Books.
- Brandist, C. (2013). "Gramsci ve Rus Marksizminde Hegemonya Kavramları". Felsefelogos - Gramsci 2, 48 (1), 69-84.
- Carnoy, M. (2015). Devlet ve Siyaset Teorisi (Çev.: S. Coşar ve diğ, 2. bs.). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Chaudhuri, A. (1988). "From Hegemony to Counter Hegemony: A Journey in a Non-İmaginary Unreal Space". Economic and Political Weekly, 23 (5), 19-23.
- Dural, A B. (2012). "Antonio Gramsci ve Hegemonya". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (39), 309- 321.
- Eroğul, C. (2014). Devlet Nedir? (1. bs.). İstanbul: Yordam Kitap.
- Fontana, B. (2013). Hegemonya ve İktidar: Gramsci ve Machiavelli Arasındaki İlişki Üzerine (Çev.: O. Gayretli, 1. bs.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Foucault, M. (1978). The history of sexuality (1. bs.). New York: Vintage Books.
- Foucault, M. (2003). Society Must be Defended: Lectures at the College de France 1975-1976 (M. Bertani ve A. Fontana Eds. 1. bs.). New York: Macmillan Press.
- Foucault, M. (2005a). "Entelektüelin Siyasi İşlevi" (Çev.: I. Ergüden, O. Akınbay ve F. Keskin) Seçme Yazılar (2. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2005b). "İktidarın Gözü" (Çev.: I. Ergüden, O. Akınbay ve F. Keskin) Seçme Yazılar (2. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2011). Özne ve İktidar (Çev.: I. Ergüden ve O. Akınhay, 4. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gill, S R, Law, D. (1989). "Global hegemony and the structural power of capital". S. R. Gill (Ed.), International Studies Quarterly (4. bs., ss. 475-499). Cambridge: Cambridge University Press.
- Gökçe, G, Gökçe, O. (2015). "Devlet Kapasitesi Kavramın Kuramsal Çerçevesi, Bileşenleri ve Türkiye’nin Görünümü". İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2), 1-34.
- Gramsci, A. (1984). Modern prens: Machiavelli, Siyaset ve Modern Devlet Üzerine (Çev.: P. Esin, 1. bs.). Ankara: Dipnot yayınları.
- Gramsci, A. (1986). Hapishane Defterleri: Seçmeler (Çev.: K. Somer, 1. bs.). İstanbul: Onur Yayınları.Heywood, A. (2015). Siyasetin Temel Kavramları (Çev.: H. Özler, 2. bs.). Ankara: Adres Yayınları.
- Hobson, J M. (2000). The State and İnternational Relations (1. bs.). Cambridge Cambridge University Press.Holub, R. (2005). Antonio Gramsci: Beyond Marxism and Postmodernism (3. bs.). London and New York: Routledge.
- Jacoby, T. (2010). Sosyal İktidar ve Türk Devleti (Çev.: D. Evci, 2. bs.). Ankara: Birleşik Yayınları.
- Jessop, B. (2016). Devlet Teorisi: Kapitalist Devleti Yerine Oturtmak (Çev.: A. S. Özcan, 2. bs.). Ankara: Epos Yayınları.
- Laclau, E, Mouffe, C. (2015). Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru (3. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Lucas, J. (1998). "The Tension Between Despotic and Infrastructural Power: The Military and The Political Class in Nigeria, 1985–1993". Studies in Comparative International Development, 33 (3), 90-113.
- Macciocchi, M A. (1977). "Hegemonya, Tarihi blok, Devlet". Birikim Dergisi, 26 (1), 42-66.
- Mann, M. (1984). "The autonomous power of the state: its origins, mechanisms and results". European Journal of Sociology/Archives Europeennes de Sociologie, 25 (2), 185-213.
- Mann, M. (1993). The Sources of Social Power (2. bs.). Cambridge: Cambridge University Press.
- Mann, M. (2008). "Infrastructural Power Revisited". Studies in Comparative International Development, 43 (3-4), 355-365.
- Mann, M. (2012). İktidarın Tarihi: Başlangıcından MS 1760’a kadar Toplumsal İktidarın Kaynakları (Çev.: E. Saraçoğlu, S. Torlak, E. Kolay ve O. Sevimli, 2. bs.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Mclellan, D. (2012). İdeoloji (3. bs.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Merquior, J G. (1985). Foucault (1. bs.). Los Angeles: University of California Press.
- Moran, J. (1998). "Two Conceptions of State: Antonio Gramsci and Michael Mann". Politics, 18 (3), 159- 164.
- Okur, M A. (2015). "Gramsci, Cox ve Hegemonya: Yerelden Küresele, İktidarın Sosyolojisi Üzerine". Uluslararasi İlişkiler, 12 (46), 131-151.
- Orkunoğlu, Y. (2007). Nietzsche ve Postmodernizmin Gerçek Yüzü (1. bs.). İstanbul: Ceylan Yayınları.Poster, M. (2008). Foucault, Marksizm ve Tarih (Çev.: F. Güder, 1. bs.). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
- Pringle, R. (2005). "Masculinities, sport, and power: A critical comparison of Gramscian and Foucauldian inspired theoretical tools". Journal of Sport and Social Issues, 29 (3), 256-278.
- Ransome, P. (2011). Antonio Gramsci: Yeni Bir Giriş (Çev.: A. İ. Başgül, 1. bs.). Ankara: Dipnot Yayınları. Revel, J. (2012). Foucault Sözlüğü (Çev.: V. Urhan, 1. bs.). İstanbul: Say Yayınları.
- Seabrooke, L. (2002). "Bringing legitimacy back in to neo-Weberian state theory and international relations"Working Paper Series, Australian National University Department of International Relations (1. bs.). Canberra: Australian
- Soifer, H. (2008). "State Infrastructural Power: Approaches to Conceptualization and Measurement". Studies in Comparative International Development, 43 (3-4), 231-251.
- Soifer, H, Vom Hau, M. (2008). "Unpacking the strength of the state: The utility of state infrastructural power". Studies in Comparative International Development, 43 (3-4), 219-230.
- Texier, J. (1979). "Gramsci, theoretician of the superstructures". C. Mouffe (Ed.), Gramsci and Marxist Theory (bs., ss. 48-79). London and New York: Routlegde
- Urhan, V. (2007). "M. Foucault ve Bilgi/İktidar İlişkisinin Soykütüğü". Kaygı Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 9 (1), 99-118.
- Uzuner, M G. (2016). "Batı Marksizmi: Üstyapının Sahne Alışı". F. Acar ve H. F. Uslu (Eds.), Siyaset Sosyolojisi: Temel Yaklaşımlar, Yeni Tartışmalar (1. bs., ss. 95-142). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Yetiş, M. (2009). "Antonio Gramsci" 1900’ den Günümüze Büyük Düşünürler Cilt 1 (bs., ss. 119-172). İstanbul: Etik Yayınları.
- Yetiş, M. (2012). "Hegemonya". G. Atılgan ve E. A. Aytekin (Eds.), Siyaset bilimi: Kavramlar, ideolojiler, disiplinler arası ilişkiler (1. bs., ss. 87-98). İstanbul: Yordam Kitap.
