Author :
Abstract
Paternalist lider kavramı "baba" modeline sahip liderler için kullanılmaktadır. Bu kavram Doğu ve Batı kültürleri tarafından farklı anlamlarla tanımlanmaktadır. Paternalizm kavramı doğu kültürlerinde, hoşgörü, paylaşma ile açıklanırken, batıda paternalizm bireysel sorumluluklar üzerinden açıklanmaktadır. Bireysel ve kolektif kültür özellikleri arasındaki fark kavramın anlamlandırılmasında da farklılık göstermektedir. Doğu toplumlarında Ahilik, Konfüçyüsçülük, Budizm gibi felsefeler aile, toplum yapısına önem vermektedir. Aile fertleri, genç-yaşlı, usta-çırak ilişkilerinin saygı, hoşgörü ve samimiyet ortamında olmasını amaçlamaktadır. Doğu toplumunda paternalist lider çalışanlarının ebeveyni olarak görülmekte, çalışan patronu ve şirketi ile duygusal bir bağ oluşturmaktadır. Batı toplumundaki paternalist lider ise daha çok babanın "buyurucu" yapısından hareketle, çalışanlar tarafından sevilmeyen kuralcı, özgürlükleri kısıtlayıcı olarak tanımlanmaktadır. Doğu kültüründe kişiler arası hiyerarşi duygusal boyut kazanmış olup, yaptırımlar gönüllülük esasına dayanmaktadır. Türk toplumunda paternalist lider anlayışına örnek Ahi teşkilatından günümüze ulaşan usta çırak ilişkisi karşımıza çıkmaktadır. Ahilik öğretisi ile paternalist lider özelliklerinin benzerlik taşıdıkları görülmektedir.
Keywords
Abstract
Concept of paternalistic leader is used for the leaders that have the attributes of a "father." Bu this concept is described differently by the Eastern and Western cultures. Although the concept of paternalism is described with kindness, sharing-nature in Eastern cultures, in Western cultures, it is explained over individual responsibilities. Conceptualization of paternalism differs by the understanding individual or collective cultural attributes. In the Eastern societies which involves philosophies like Ahi-Guilds, Confucianism, Buddhism that value family or social structures. It aims to make relationships between family members, groups of people with age differances, masters and apprentices in a respectful, tolerant and sincere medium. In the eastern cultures, paternalistic leaders seem as a parent of the employee, therefore creating an emotional link between the employer and the employee. However, considering the "imperious" nature of the parents, paternalistic leaders are described as being despised by its employees and seen as normative, restrictive. In the eastern cultures paternalism gained a social meaning, interpersonal hierarchy gained emotional meaning, ant it is built on volunteerism. In Turkish societies an example of paternalistic leadership is the master-apprentice relation that is based on Ahi-Guilds. The doctrines of Ahi-guilds has strong resemblance to paternalistic leaders.
Keywords
- Akdağ, Ö., & Kurtuluş, M. (2016). Ahi Kimliği ve Model İnsan. Ö. Akdağ, & M. Kurtuluş içinde, Ahilik ve Meslek Ahlakı (s. 199). Konya: KTO Karatay Üniversitesi Yayınları.
- Akdağ, Ö., & Kurtuluş, M. (2016). Ahilikte Mesleki Eğitim. Ö. Akdağ, & M. Kurtuluş içinde, Ahilik ve Meslek Ahlakı (s. 170). Konya: KTO Karatay Üniversitesi Yayınları.
- Akgöz, S., & Ercan, E. (2017). Ahilik Felsefesi ve Örgüt Modelinin Dünyadaki Kalkınma Modeli OLan Kooperatife Yansımaları. Alınteri, 57.
- Aycan, Z. (2016). Kültürler Arası Bağlamda Örgütler ve Yönetim. (A. Kayapalı, Çev.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Bayram, M. (1991). Ahi Evren ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu. Konya: Damla Matbaacılık.
- Bıyıklı, Y. (2000). Ahilik. Trabzon: Trabzon Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği Yayınları.
- Cevizci, A. (2002). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Çobanoğlu, E., & Baskak, B. (2014). Şizofreniyle İlişkili Kültürel Etmenler. Kriz Dergisi, 3.
- Doğan, H. (2011, Hazira). Günümüz İşletmeleri İçin Ahilik Kültüründe Örtülü Bilginin Gelişim ve Paylaşım Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi(4).
- Ekinci, Y. (1989). Ahilik ve Meslek Eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Ekinci, Y. (2008). Ahilik (10 b.). Ankara: Özgün Matbaacılık.
- Erdoğan, İ., & Alemdar, K. (2005). Konu, Amaç ve Yöntem. İ. Erdoğan, & K. Alemdar içinde, Öteki (s. 14). Ankara: Pozitif Matbaacılık.
- Gerçek, M. (2018). Yöneticilerin Babacan (Paternalist) Liderlik Davranışlarının Psikolojik Sözleşme Bağlamındaki Beklentileri Üzerindeki Etkilerine Yönelik Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 112.
- Güllülü, S. (1977). Ahi Birlikleri. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
- Gürcan, N. (2018). Türk Kültüründe Paternalist Liderlik. ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Programı İzmir. 36.
- Korkmaz, F., Gökdeniz, İ., & Zorlu, K. (2018). Paternalist Liderlik Davranışının Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisinde Çalışanların İşe Tutkunluk Düzeylerinin Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 956,964.
- Köksal, O. (2011). Bir Kültürel Liderlik Paradoksu: Paternalizm. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 111.
- Özakpınar, Y. (2015). Kültür Değişimleri ve Batılılaşma Meseleleri. İstanbul: Ötüken.
- Özyılmaz, Ö. (2000). Ahilik ve Çağdaş Uygulamalar Arasında Mesleki Teknik Eğitim Sistemimiz. (B. Çakır, & İ. Gümüş, Dü) Ahilik, 58,59.
- Sennett, R. (2016). Kamusal İnsanın Çöküşü (5 b.). (S. Durak, & A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Seyyar, A. (2007). İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri. Sakarya: Değişim Yayınevi.
- Soykut, R. (1971). Orta Yol Ahilik. Ankara: Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Yayınları.
- Taşlıyan, M., Çiçeklioğlu, H., & Bıyıkbeyi, T. (2017). Paternalist Liderlik ve Örgütsel İletişim Arasındaki İlişki: Doğu Akdeniz Bölgesinde Bir Belediye Örneği. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 4(8), 75.
- Temel, H. (2007). Ahi Teşkilatının Halkın Eğitim Ve Öğretimdeki Rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilimdalı Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı, 65.
- Thompson, E. P. (2012). Haçın Dönüştürme Gücü. E. P. Thompson içinde, İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu içinde (U. Kocabaşoğlu, Çev., s. 429). İstanbul: Birikim Kitapları.
- Tolay, E. (2017). Türk Yönetim Kültüründe Paternalizm: Çalışanların “Babacan” Davranış Beklentileri ve Süleyman Demirel’in Liderlik Tarzının İncelenmesi. E. Tolay içinde, ÇalışBabamÇalış – Baba Olmak ve Baba Olmanın Çalışma Yaşamına Yansımaları (s. 225). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Turner, B. (1997). Max Weber ve İslam. (Y. Aktay, Çev.) Ankara: Vadi Yayınları.
- TÜBA. (2011). Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Yeni Reform Matbaacılık.
- Weber, M. (1984). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (Z. Aruoba, Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
- Yakıcı, A. (1999). Günümüz Ticaret Etiğinin Oluşmasında Fütüvvetnamelerden Yararlanma Yöntemleri. 2. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri (s. 289). içinde Kırşehir: Kültür Bakanlığı
- Zel, U. (2011). Kişilik ve Liderlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- businessht.bloomberght. (2018, Kasım 27). businessht.bloomberght.com: https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/1149243-is-hayatinda-budist-felsefe-basariyagoturdu adresinden alındı
- TDK. (2018, Kasım). http://www.tdk.gov.tr. http://www.tdk.gov.tr: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c0a85dea6fcf 0.24642964 adresinden alındı
